Nieruchomość zbywana przez osobę fizyczną uprzednio wykorzystywana w działalności gospodarczej – wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 11 lipca 2024r. sygn.: C-182/23

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł w sprawie zbycia nieruchomości przez rolnika, który prowadził działalność gospodarczą. Wyrok wyznacza nowe standardy opodatkowania VAT dla osób fizycznych zbywających nieruchomości, które wcześniej były wykorzystywane w działalności gospodarczej. Dowiedz się, jak decyzja ta wpływa na opodatkowanie VAT od gruntu, a także jak interpretowane są kwestie związane z dzierżawą gruntów rolnych i służebnością gruntu.

VAT od gruntu – studium przypadku

Sprawa dotyczyła czynnego podatnika VAT, osoby fizycznej będącej rolnikiem, która prowadziła działalność gospodarczą polegającą na produkcji mleka.  W związku z czynnościami  dokonywanymi przez organy władzy publicznej polegającymi na budowie drogi, część gruntów rolnika została przeniesiona na rzecz Skarbu Państwa. Należy zaznaczyć, iż podatnik przez wiele lat nabywał grunty w celu powiększenia gospodarstwa rolnego, którego to nabycia nie podlegały podatkowi VAT.

W związku z powyższym organy władzy publicznej ustaliły odszkodowanie dla rolnika w zamian za przejęte tereny.

Dzierżawa gruntu a VAT – stanowisko organów podatkowych

Na gruncie powyższego rolnik wystąpił do Dyrektora Krajowej informacji Skarbowej w celu wydania interpretacji indywidualnej w zakresie uznania powyższych transakcji jako niepodlegające pod podatek VAT.

Stanowisko organów podatkowych było nieprzychylne podatnikowi, w związku z czym sprawa trafiła do Naczelnego Sądu Administracyjnego.  Sąd drugiej instancji dniem 22 marca 2024r. postanowił skierować sprawę do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w zakresie uznania czy:

„(…) aby uznać że rolnik będący podatnikiem VAT na zasadach ogólnych, który dokonuje przeniesienia prawa własności działki gruntowej na rzecz Skarbu Państwa, w trybie wywłaszczenia w zamian za odszkodowanie w związku ze zmianą jej przeznaczenia na cele nierolnicze, jest podatnikiem zobowiązanym do rozliczenia VAT z tej dostawy, tylko z uwagi na to, że działka ta wykorzystywana była dla celów działalności rolniczej podlegającej opodatkowaniu VAT.”

Dzierżawa gruntów rolnych a VAT – argumentacja sądu

Naczelny Sąd Administracyjny podnosił, iż składniki majątkowe będące przedmiotem sprawy stanowiły składnik gospodarstwa rolnego podatnika oraz że były wykorzystywane do działalności gospodarczej w rozumieniu  przepisów ustawy VAT.

Sąd przypomniał również, że:

• jeżeli podmiot gospodarczy podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, może być uznany za profesjonalistę,
• sprzedawane towary powinny podlegać VAT.

Co wynika z wyroku z dnia 15 września 2011 r., Słaby i in. (C-180/10 i C-181/10, EU:C:2011:589). Jednak w tej sprawie rolnik nie podejmował żadnych działań mających na celu sprzedaż wspomnianych działek gruntowych.

Podatek VAT od gruntu – wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej

Wyrokiem z dnia z dnia 11 lipca 2024 r. sygn.: C-182/23 Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł iż:

„Art. 2 ust. 1 lit. a w związku z art. 14 ust. 2 lit. a dyrektywy 2006/112 w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej należy interpretować w ten sposób, że transakcja przeniesienia własności działek gruntu rolnego w trybie wywłaszczenia, w zamian za zapłatę odszkodowania właścicielowi tego gruntu, powinna podlegać opodatkowaniu podatkiem od wartości dodanej (VAT), jeżeli właściciel ten jest rolnikiem będącym podatnikiem VAT i działa w takim charakterze, nawet jeśli nie prowadzi on żadnej działalności w zakresie obrotu nieruchomościami i nie podjął żadnych działań w celu takiego przeniesienia.”

Służebność gruntu – implikacje wyroku

Odnosząc się zatem do niniejszego wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej można uznać, iż organy podatkowe uzyskały szersze możliwości uznania osób fizycznych zbywających nieruchomości za podatników VAT. Prowadzić to może do błędnego uznania przez organy podatkowe, iż każda dostawa dokonywana z majątku przedsiębiorcy prowadzącego działalność gospodarczą będzie mogła podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT.