Używanie samochodu w fundacji rodzinnej

Czy korzystanie z samochodu fundacji rodzinnej przez beneficjenta lub członka zarządu podlega opodatkowaniu? Temat ten budzi liczne wątpliwości zarówno wśród podatników, jak i organów skarbowych. Kluczowe znaczenie mają tu szczegóły dotyczące celu użytkowania pojazdu oraz sposób jego udostępnienia. Poniżej przedstawiamy aktualne interpretacje oraz stanowisko sądów administracyjnych w tej sprawie.

Spór dotyczący użytkowania pojazdów przez beneficjentów

Od momentu wprowadzenia w życie przepisów dotyczących Fundacji rodzinnych, jeden ze sporów pomiędzy Fundacjami rodzinnymi, a organami podatkowymi dotyczył kwestii użytkowania przez beneficjenta fundacji rodzinnej samochodu należącego do fundacji rodzinnej. Sprawa ta była również wielokrotnie przedmiotem wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej.

Opodatkowanie świadczeń na podstawie ustawy o CIT

Jak wynika z przepisów art. 24q ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, podatek dochodowy od przekazanego lub postawionego do dyspozycji przez fundację rodzinną bezpośrednio lub pośrednio:

• świadczenia, o którym mowa w art. 2 ust. 2 ustawy z 26.01.2023 r. o fundacji rodzinnej,
  
• mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej,
  
• świadczenia w postaci ukrytych zysków
  – wynosi 15% podstawy opodatkowania.
  

Definicja świadczenia w ustawie o fundacji rodzinnej

Poprzez świadczenie, zgodnie z art. 2 pkt 2 ustawy o fundacji rodzinnej, należy rozumieć „składniki majątkowe, w tym środki pieniężne, rzeczy lub prawa, przeniesione na beneficjenta albo oddane beneficjentowi do korzystania przez fundację rodzinną albo fundację rodzinną w organizacji, zgodnie ze statutem i listą beneficjentów”.

Stanowisko Krajowej Informacji Skarbowej

Jak wskazał Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 27 listopada 2023 r., sygn.: 0114-KDIP2-1.4010.482.2023.4.KS:

„W konsekwencji, (…) w przypadku korzystania z samochodu przez beneficjenta lub fundatora, jako członków zarządu fundacji rodzinnej, wyłącznie dla celów dozwolonej przez art. 5 ufr działalności gospodarczej fundacji, nie będzie miało miejsca dokonywanie świadczeń dla beneficjentów, o których mowa w art. 24q ust. 1 pkt 1 u.p.d.o.p., ani świadczeń w postaci ukrytych zysków, wskazanych w art. 24q ust. 1 pkt 3 ww. ustawy – podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych po stronie fundacji rodzinnej. Prawo użytkowania samochodu osobowego do realizacji wyłącznie ww. celów statutowych nie jest zatem opodatkowane podatkiem dochodowym od osób prawnych, w szczególności na podstawie art. 24q ust. 1 pkt 1 i 3 u.p.d.o.p.”

Korzystanie z pojazdu do celów świadczenia – opodatkowanie

A contrario powyższego należy odnieść się do sytuacji, w której będzie miało miejsce korzystanie z pojazdu przez członków zarządu fundacji, do spełniania świadczeń na rzecz beneficjentów, w rozumieniu art. 24q ust. 1 pkt 1 lub 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Orzecznictwo sądowe – stanowisko WSA w Poznaniu

Powyższa sytuacja była rozpatrywana przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu, który to wyrokiem z dnia 4 lipca 2024 r., sygn.: I SA/Po 66/24, w tezie wskazał, iż:

„Przepis art. 2 ust. 2 u.f.r. za świadczenie fundacji na rzecz beneficjenta uznaje m.in. zachowanie polegające na oddaniu przez fundację rzeczy beneficjentowi do korzystania. (…)”

Wnioski z interpretacji i orzecznictwa

Sąd administracyjny uznał, iż art. 2 ust. 2 ustawy o fundacji rodzinnej to szeroko rozumiany katalog otwarty świadczeń. W związku z powyższym oddanie beneficjentowi fundacji rodzinnej składników majątkowych do użytkowania w jakikolwiek sposób, nie będzie korzystało ze zwolnienia podatkowego. Jeśli jednak samochód taki byłby użytkowany w celach mieszanych, tj. na potrzeby prywatne beneficjenta albo na potrzeby realizacji zadań statutowych fundacji rodzinnej, świadczeniem do opodatkowania byłoby jedynie użytkowanie tego samochodu w części obejmującej użytek prywatny.