Fundacja rodzinna – co to, opodatkowanie, ustawa

Fundacja rodzinna to nowość w polskim prawie. Dzięki ustawie o fundacji rodzinnej takie fundacje mają szeroki wachlarz możliwości działania, co czyni je atrakcyjnym narzędziem do zarządzania majątkiem rodzinnym. Ale czym jest fundacja rodzinna? Kto może założyć fundację rodzinną i jak to zrobić? Niniejszy artykuł odpowie na  najważniejsze pytania!

Fundacja rodzinna – co to? Kim jest osobowość prawna?

Fundacja rodzinna to nowy typ organizacji, mającej osobowość prawną, wprowadzony do naszego porządku prawnego w maju 2023 r. Zgodnie z intencjami, ma ona w założeniu gromadzić mienie, zarządzać nim w interesie beneficjentów oraz spełniać świadczenia na ich rzecz. Cel istnienia takiej fundacji został więc opisany bardzo lakonicznie, ale dzięki temu taka fundacja ma szeroki wachlarz możliwości działania.

Co oznacza osobowość prawna? Przyznaje ona organizacjom, takim jak fundacje rodzinne, możliwość funkcjonowania i działania, np. poprzez posiadanie majątku, zaciąganie i wymaganie zobowiązań, a także – posiadanie dobrego imienia i renomy. Osobowość prawna to pojęcie tożsame ze zdolnością prawną w odniesieniu do osób fizycznych.

Cel założenia fundacji rodzinnej a fundusz założycielski

Fundacja rodzinna może posiadać majątek, w tym środki pieniężne i nieruchomości, oraz zaciągać zobowiązania. Warunki założenia fundacji rodzinnej to:

• Posiadanie funduszu założycielskiego w wysokości co najmniej 100 000 zł.
• Złożenie oświadczenia o ustanowieniu fundacji w akcie założycielskim lub testamencie.
• Wniesienie mienia do fundacji na pokrycie funduszu założycielskiego.

Celem fundacji jest gromadzenie majątku i jego pomnażanie na potrzeby beneficjentów. Fundacja rodzinna musi posiadać odpowiedni majątek już od momentu założenia, co pozwala jej na skuteczne realizowanie założonych celów.

Fundacja rodzinna – kto może ją założyć?

Fundację rodzinną może założyć wyłącznie osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych. Warunki założenia to:

• Złożenie oświadczenia o ustanowieniu fundacji w akcie założycielskim lub testamencie.
• Posiadanie pełnej zdolności do czynności prawnych.

Fundacja może być założona tylko przez osoby fizyczne, co eliminuje możliwość zakładania jej przez osoby prawne, takie jak spółki akcyjne czy inne fundacje.

Beneficjent – kto to taki?

Dochodzimy do ważnego pojęcia, kim jest beneficjent. Otóż jest nim osoba fizyczna lub organizacja pozarządowa, która na podstawie statutu uprawniona jest do otrzymania świadczenia z fundacji rodzinnej lub mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej. Innymi słowy, beneficjentem jest osoba otrzymująca majątek z samej fundacji. Rzecz jasna, beneficjentem może być także sam fundator. 

Organy fundacji rodzinnej i ich obowiązki

Fundacja rodzinna działa poprzez swoje organy, którymi są: zarząd oraz zgromadzenie beneficjentów, a także – możliwe jest ustanowienie rady nadzorczej. Do najważniejszych kompetencji zarządu należy prowadzenie spraw fundacji oraz reprezentowanie jej na zewnątrz. Zgromadzenie beneficjentów składa się z tych beneficjentów, którym statut przyznaje taką możliwość. Oznacza to, że nie każdy beneficjent będzie uprawniony do uczestnictwa w zgromadzeniu beneficjentów. Do kompetencji tego organu należą takie uprawnienia jak rozpatrywanie i zatwierdzanie sprawozdań finansowych fundacji, udzielanie członkom zarządu absolutorium, decydowanie o przeznaczeniu zysku lub pokryciu straty oraz powoływanie i odwoływanie członków zarządu, przy czym statut może przyznawać im jeszcze dodatkowe uprawnienia.

Każdy z organów ma swoje specyficzne obowiązki, które razem przyczyniają się do sprawnego funkcjonowania fundacji rodzinnej.

Ustawa o fundacji rodzinnej

Ustawa o fundacji rodzinnej z dnia 26 stycznia 2023 r. reguluje organizację i funkcjonowanie fundacji rodzinnej, w tym prawa i obowiązki fundatora i beneficjenta. Fundacja rodzinna nabywa osobowość prawną z chwilą wpisu do rejestru fundacji rodzinnych, który prowadzi Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim. Ustawa określa również zakres działalności gospodarczej, jaką może prowadzić fundacja, oraz zasady odpowiedzialności fundatora za zobowiązania powstałe przed ustanowieniem fundacji.

Fundacja rodzinna – opodatkowanie – jak to wygląda w praktyce?

Opodatkowanie fundacji rodzinnej jest uregulowane w ustawie o fundacjach rodzinnych. Fundacja rodzinna jest zobowiązana do płacenia podatku dochodowego od osób prawnych (CIT) od wypłacanych na rzecz beneficjentów świadczeń oraz może podlegać innym zobowiązaniom podatkowym, w zależności od prowadzonej działalności gospodarczej. Zyski fundacji nie są jednak opodatkowane. Prowadzenie księgowości i sprawozdawczości finansowej jest kluczowe, aby fundacja mogła spełniać swoje zobowiązania podatkowe i prawne.

Dziękujemy za poświęcony czas i lekturę naszych informacji. Zapraszamy na inne treści na naszej stronie.